فراموشی تکالیف, در فکر فرو رفتن در کلاس , بدون فکر عمل کردن, حواس پرتی و بی قراری و وول خوردن ممکن است در هر کودکی به صورت طبیعی اتفاق افتد. اما نقض توجه, بیش فعالی و تکانشگری مرتبط با اختلال نقض توجه و بیش فعالی, باعث افت در عملکرد تحصیلی, ارتباطی و اجتماعی کودکان می شود.
همه ما کودکانی را می شناسیم که نمی توانند یک جا بنشینند. به نظر می رسد هیچ گاه گوش نمی کنند, فارغ از تاکید والدین از دستورالعمل ها پیروی نمی کنند, نامتناسب و بی موقع حرف می زنند, وسایل خود را گم می کنند یا جا می گذارند, بسیار پر حرف هستند و در برخی موارد تحرک بیش از اندازه دارند.
این اختلال در موارد شدید به سختی تحمل می شود و مشکلات متعددی در زمینه تحصیلی و ارتباطی برای کودک و خانواده اش ایجاد می کند. واضح است که مشکلات این کودکان فراتر از حد طبیعی است و باید با تشخیص و درمان زودهنگام از آسیب به عملکرد تحصیلی و اجتماعی آنها جلوگیری کرد. بسیاری از این علائم را می توان با مراجعه به روانشناس و درمان تخصصی و اگاهی دادن به والدین در حد قابل قبولی کاهش داد.
اختلال نقض توجه و بیش فعالی چیست؟
اختلال نقض توجه و بیش فعالی (ADHD) یکی از رایج ترین اختلالات کودکی است که در صورت عدم دریافت مناسب, می تواند تا بزرگسالی ادامه یابد. علائم این اختلال به طور کلی به سه گروه تقسیم می شود:
- ناتوانی در متمرکز شدن و دقت کردن
- ناتوانی در کنترل رفتار (تکانشگری)
- فعالیت بیش از حد
توجه داشته باشید همه کودکان دارای ADHD الزاما تمامی نشانه ها را به صورت همزمان ندارند.
علائم نقض توجه
توجه مهارتی است که ما از طریق آن موضوع هدفی را انتخاب کرده, روی ان تمرکز می کنیم, متمرکز می مانیم و در صورت لزوم موضوع تمرکز را تغییر می دهیم. کودک مبتلا به نقض توجه به علت بازه کوتاه تمرکز, بی دقت و حواس پرت است. برخی علائم نقض توجه شامل موارد زیر است:
مشکل در گوش کردن:
انگار به جای گوش کردن به ما حواسش جای دیگری است, چند بار باید صدایش کنیم تا جواب بدهد, انگار صدای ما را نمی شنود.
مشکل در متمرکز ماندن:
نمی تواند طولانی مدت سر کارش باشد, از این شاخه به آن شاخه می پرد.
غلط های ناشی از بی دقتی (مانند نقطه, دندانه, بی دقتی به علائم ریاضی و …) در امتحانات
نیمه کاره رها کردن وظایف و تکالیف و در نتیجه طولانی شدن مدت انجام تکالیف
فراموشی کل یا بخشی از دستورالعمل ها
گم کردن یا جا گذاشتن وسایل
حواسپرتی:
با هر محرکی حواسش پرت می شود
بی علاقگی به کارهایی که به تلاش ذهنی و تمرکز نیاز دارد مانند پازل و سایر بازی های نشستنی
بی توجهی به جزئیات:
به تغییرات جزئی که در محیط ایجاد می شود بی توجه است
ناتوانی در برنامه ریزی کردن و سازمان دهی کارها
علائم بیش فعالی
بیش فعالی زمانی از شیطنت و پرتحرکی جدا می شود که کودک انرژی تمام نشدنی و تحرک مفرط دارد.
به طوری که حتی زمانی که از او خواسته می شود یک جا ثابت بماند, بی قراری در بدن و پاهای او مشاهده می شود. برخی علائم بیش فعالی شامل موارد ریز است:
- وول خوردن و بی قراری
- ترک کردن جای خود زمانی که از او خواسته می شود یک جا ثابت بنشیند
- حرکت مداوم, دویدن یا بالا رفتن از چیزی در زمان یا مکان نا مناسب
- پرحرفی زیاد و برهم زدن نظم کلاس با حرف زدن
- تحرک زیاد (انگار موتور درونش کار گذاشته اند)
- ناتوانی در آرام ماندن یا بی صدا بازی کردن
- انجام رفتارهای خطرناک مثل آتش بازی
- تحمل پایین و ناتوانی در منتظر نوبت ماندن
علائم تکانشگری
تکانشگری, اعمال بدون فکر کودک را شامل می شود. کودک دارای ADHD قدرت کنترل رفتارهای خود را نداشته و به این علت وسط صحبت دیگران می پرد, در کلاس بدون نوبت حرف می زند, بی تدبیر عمل می کند و به حوضه ی شخصی دیگران وارد شده و کنجکاوی می کند. برخی علائم تکانشگری شامل موارد زیر است:
- عمل بدون تفکر
- جواب دادن قبل از اتمام سوال
- بیان حرف های نادرست در زمان نادرست
- قطع کردن حرف دیگران
- تحمیل کردن خود در بازی ها و صحبت ها و بر هم زدن بازی ها
- ناتوانی در کنترل هیجانات که به پرخاشگری و بهانه گیری می انجامد
- حدس زدن کلمات هنگام روخوانی و حدس زدن انتهای سوال قبل از کامل خواندن آن
مدیریت: دکتر شیرین ولی زاده
